بهترین راه شناخت عسل مرغوب کدام است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که تشخیص عسل مرغوب به صورت چشمی و تجربی، کار چندان آسانی نیست علی الخصوص برای کسانی که با زنبور و زنبورداری سر و کار ندارند. بهتر است این کار در آزمایشگاه گیرد. آزمایشات زیر طبق استاندارد ۹۲ برروی نمونه عسل انجام می شود:
۱-اندازه گیری درصد قندهای احیاء کننده:
میزان قندهای احیا کننده عسل حداقل باید ۶۵ درصد باشد و اگر این مقدار حدود ۷۵ – ۷۰ درصد شود، در حالی که درصد ساکارز کمتر از ۳ درصد باشد، می توان از کیفیت عسل مطمئن بود.
۲-میزان PH عسل:
میزان PH عسل باید حداقل ۳٫۵ باشد و این مقدار تا حدود ۶ هم گزارش شده است.
۳-تعیین فعالیت دیاستازی عسل:
تست دیاستاز عسل باید مثبت باشد، یعنی عسل حرارت ندیده است. فعالیت دیاستاز ( DN ) , یک فاکتور کیفی است که در اثر ماندگاری عسل و حرارت تغییر میکند و نشانگر تازه بودن یا حرارت ندیده بودن عسل میباشد. حداقل استاندارد میزان فعالیت دیاستاز ۸ است .
۴-درصد مواد معدنی ( خاکستر ):
این مقدار باید حداکثر به ۰٫۶ درصد محدود شود.
۵-تعیین هیدروکسی متیل فورفورال HMF:
HMF فاکتور اصلی در تعیین کیفیت عسل و عامل نشان دهنده حرارت دیدگی عسل میباشد. در عسل های تازه عملاً هیدروکسی متیل فورفورال (HMF ) وجود ندارد، اما با ماندن عسل در آن ایجاد شده و بتدریج افزایش می یابد و بستگی به PH عسل و درجه حرارت محل ذخیره کردن دارد. حداکثر میزان پذیرفته شده HMF توسط کدکس ۶۰ میلی گرم در کیلوگرم است. ذخیره عسل در کشورهای گرمسیر باعث افزایش HMF میشود. لذا پیشنهاد افزایش میزان حداکثر گردیده است . آخرین پیشنهاد داده شده توسط اتحادیه اروپا میزان استاندارد حداکثر ۴۰ میلی گرم در کیلوگرم میباشد.
۶-اندازه گیری درصد ساکاروز:
این پارامتر یکی از رایج ترین پارامترهایی است که در آزمایش عسل به آن توجه می شود. اهمیت آن تا به اندازه ای است که چنانچه ساکارز عسلی زیر ۲ درصد باشد، فرد صاحب عسل ادعا می کند که عسل او حتما دارای کیفیت بالایی هست و شاید این گفته هم پر بیراه نباشد!!!
اما برای اطمینان از کیفیت عسل باید پارامترهای مختلف مقایسه گردد. و همان طور که در بالا اشاره شد چنانچه در نمونه عسلی هم درصد قندهای احیا کننده بالای ۷۵ باشد و هم درصد ساکارز زیر ۳ ، تا حدود زیادی می توان از کیفیت آن عسل مطمئن شد.
در ایران حداکثر درصد ساکارز مورد قبول ۵ درصد می باشد. در صورتی که در اثر تقلب در مناطقی که قیمت شکر ارزان است برای تقلب به عسل شکر اضافه شود ساکاروز عسل بیشتر از حد ذکر شده میگردد که توسط ازمایش فهلینگ و توسط دستگاه ساکرامات در آزمایشگاه می توان به میزان ساکاروز عسل پی برد.
۷-تعیین نسبت فروکتوز به گلوکز:
چنانچه نسبت فروکتوز به گلوکز عسل بیش از یک باشد، یعنی اینکه زنبورها از گل تغذیه کرده اند. میزان فروکتوز عسل حدود ۳۸درصد و گلوکز حدود ۳۰درصد می باشد. جهت تشخیص خلوص عسل تعیین نسبت بین قندهای فروکتوز و گلوکز دارای اهمیت است چون این نسبت در عسل های طبیعی و عسلهای مصنوعی متفاوت است.
در عسل های طبیعی و خالص نسبت فروکتوز به گلوکوز حدود ۱ تا ۱٫۲ و این نسبت در عسل های مصنوعی کمتر از ۰٫۹۵ می باشد. البته استاندارد ایران مقدار ۰٫۹ را هم برای این نسبت می پذیرد.