سودا چیست و چه علائمیدارد؟

سودا یکی از اخلاط چهارگانه(سودا، صفرا، بلغم، دم) در طب سنتی ایران است و در واقع ماده‌ایست که بر اثر فعل وانفعالات معده بر مواد غذایی به وجود می‌آید. سودا معمولا از قسمت غلیظ و خشکغذاها و یا غذاهایی که غلیظ و خشک هستند (مانند ماهی شور و بادنجان)، تولید می‌شود.پس از تغییرات در دستگاه گوارش، ماده‌ای غلیظ، سیاه و تقریبا سفتی از این غذاهاحاصل می‌شود که در ادامه می‌تواند اثرات مثبت و یا منفی در بدن داشت باشد. مادهسودا، مزاجی سرد و خشک دارد و در اعضایی مانند استخوان، اعصاب و عضلات رسوب می‌کندو موجب استحکام و انقباض آن‌ها می‌شود.

تطابق سودا با مواد خاصی دربدن می‌تواند دشوار باشد. اما باید بدانیم که یکی از مصداق‌های سودا، مینرال‌ها(مواد معدنی) هستند که مقدار آن‌ها در بدن می‌تواند نشان دهنده وضعیت استخوان‌ها،اعصاب و عضلات باشد. ازدیاد و یا کمبود این ماده می‌تواند منجر به بروز علائممتعدد شود. مصرف بیش از اندازه مواد غذایی سودازا می‌تواند منجر به تجمع خلط(ماده) سودا در بدن شود. از علائم غلبه ماده سودا در بدن می‌توان به این موارداشاره کرد:

چروکیدگی، خشکی پوست و گودافتادن چشم‌ها

بروز لکه‌های تیره در پوست

لاغر شدن تدریجی

تاخیر در زمان قاعدگی

وجود افکار منفی، عدمتمرکز، نگرانی و وسواس فکری

اسپاسم و سوزش در ناحیه دریچهکاردیا معده (دریچه ورودی معده)

اسپاسم‌های عضلانی ناخواسته

اشتهای کاذب و ریزه خواری

زیاد بودن موهای بدن

مزاج سوداوی

مزاج سوداوی در واقع اصطلاحنادرستی است که در بین عموم رایج است و به افراد با مزاج سرد و خشک گفته می‌شود. اینافراد معمولا غلبه ماده سودا دارند و این ماده در اعضای بدن آن‌ها، به خصوص اعصابو مغز، تجمع یافته است و منجر به بروز علائم مختلف می‌شود. به مجموع این علائم،علائم سوداوی گفته می‌شود. از این رو بهتر است به جای طبع سوادوی (مزاج سوداوی)،از واژه خلط و یا ماده برای سودا استفاده شود.

باید دانست که سودا انواعمختلفی دارد و هم‌چنین می‌تواند با بقیه اخلاط به صورت ترکیبی در اعضا وجود داشتهباشد. بنابراین خصوصیات افراد با تجمع سودا نیز می‌تواند متفاوت باشد.

علائم سودا در مغز

 تجمع سودا در بدن و به خصوص مغز و دستگاه عصبی می‌تواندمنجر به بروز علائم متعدد شود. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:

احساس اضطراب و بی حوصلگیبه همراه عدم تمرکز

ناامیدی، بروز افکار منفی،بدگمانی و نگرانی

کاهش کیفیت خواب همراه با بیخوابی و کابوس

امکان بروز سردردهای میگرنی

وسواس ذهنی و نوسانات خلقی

افراد سوداوی چه خصوصیاتی دارند؟

افراد سوداوی یا افراد باتجمع خلط سودا در بدن، به دلیل ترکیب ساختار بدن خود می‌توانند خصوصیات فیزیولوژیکیو روان شناختی متفاوتی از خود نشان دهند. لازم به ذکر است که در طب ایرانی، خصوصیاتروان شناختی نیز تا حدود زیادی با ساختار مادی بدن در ارتباط است به این صورت کهبا دفع اخلاط تجمع یافته می‌توان ویژگی‌های رفتاری و فکر افراد را به سمت اعتدالبرد.

از لحاظ جسمانی افراد باغلبه سودا معمولاً دارای بدن لاغر و استخوانی و پوست خشک و کدر هستند. این افرادممکن است دچار سردی اندام‌ها یا سرماخوردگی‌های مکرر شوند.

از لحاظ روان شناختی اینافراد تمایل به تفکر عمیق و تحلیلی دارند، اما ممکن است دچار وسواس فکری یا نگرانی‌هایبی‌مورد شوند. معمولاً کم‌حرف و درون‌گرا هستند و ممکن است در مواقعی مبتلا بهافسردگی یا اضطراب باشند.

این افراد از لحاظ احساسیمعمولا حساس و آسیب‌پذیر هستند و این امر می‌تواند به ناراحتی‌های عصبی منجر شود.هم چنین بی‌حوصلگی، سردی عاطفی و نارضایتی از زندگی را تجربه می‌کنند.

تمایل به مصرف مواد غذاییسرد و خشک و هم چنین عدم تمایل به تحرک و ورزش در این افراد دیده می‌شود.

باید توجه داشت که این خصوصیاتنسبی است و در افراد مختلف بسته به جنسیت، شرایط فردی و محیطی می‌تواند متفاوتباشد. هم‌چنین همراه بودن سودا با سایر اخلاط در اعضای مختلف بدن می‌تواند منجر بهبروز ویژگی‌های ظاهری-رفتاری متفاوت شود.

چرا بدن سوداوی می‌شود؟

بدن انسان ممکن است به دلایل مختلفی سوداوی شود.در طب سنتی ایرانی، سوداوی بودن به معنای افزایش مقدار ماده سودا در بدن است. دراین حالت طبع بدن رو به سردی و خشکی می‌رود. برخی از دلایل اصلی تجمع خلط سودا دربدن عبارتند از:

مصرف غذاهای تولیدکننده سودا: مصرف زیاد غذاهایی با طبع سرد و خشک، مانند عدس،غذاهای سرخ‌کردنی و غذاهای فرآوری‌شده می‌تواند منجر به افزایش سودا در بدن شود.

استرس و اضطراب: فشارهای روانی و استرس می‌توانند بر روی تعادلخلط‌ها تأثیر بگذارند و باعث افزایش سودا شوند.

عدم تحرک: کم‌تحرکی و عدم وجود برنامه منظم ورزشی می‌تواندباعث تجمع خلط سودا در بدن شود.

عوامل محیطی: افرادی که در شرایط آب و هوایی سرد و خشک زندگیمی‌کنند بیش‌تر از سایر افراد، مستعد تولید خلط سودا هستند.

عوامل ذاتی (ژنتیکی): بدن برخی افراد تحت تاثیر عوامل زمینه‌ای مختلفبه صورت طبیعی خلط سودای بیشتری تولید می‌کند که در نهایت منجر به بروز تظاهراتتجمع سودا در بدن می‌شود. 

توصیه می‌شود برای جلوگیری از ازدیاد ماده سودادر بدن، مصرف غذاهایی با طبع گرم و مرطوب، ورزش منظم و مدیریت استرس مورد توجهقرار گیرد.