آرتیشو

آرتیشو گیاهی علفی Ùˆ پایاست. ساقه‌هایش بزرگ Ùˆ راست Ùˆ شیاردار به ارتفاع Û°.Û² تا Û±.Ûµ متر  Ùˆ  برگ‌هایش پهن Ùˆ دراز مانند برگ کاهو  Ùˆ کلفت Ùˆ Ùˆ تیغ‌دار Ùˆ نیزه‌ای به Ø´Ú©Ù„ گرز هستند. روی برگ‌ها به رنگ سبز تیره Ùˆ بدون پرز ولی زیر آن‌ها پرز‌دار Ùˆ سفید است. ریشه‌‌­ی حجیم Ùˆ بسیار بزرگش به قطعات نامنظم Ùˆ دندانه­دار تقسیم شده است. میوه­ی آن در انتهای ساقه، به Ø´Ú©Ù„ میوه­ی کاج یا سیب فلس‌دار مشاهده می‌شود. گلبرگ‌های ضخیم Ùˆ گوشتی آن مصرف خوراکی دارد.

این گیاه برای رشد احتیاج به آب Ùˆ باران فراوان دارد. آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا  Ú©Ø´Øª می‌شود .

کلسیم،فسفر،پتاسیم،ویتامینهای KØŒ B1ØŒ B2ØŒ B3  Ùˆ آهن از مواد فراوان موجود در این گیاه است.

آرتیشو طبیعت گرم Ùˆ خشک دارد 

خواص درمانی و روش مصرف

 Ø¨Ø±Ø§Ú©ØªÙ‡Â­Ù‡Ø§ را می­توان پس از پختن غنچه‌ها به­ صورت آب­پز Ùˆ قسمت گوشتی وسط برگ‌ها Ùˆ قلب آن را با سرکه میل کرد. از پایه­ی برگ‌ها Ùˆ قسمت‌های سفید برگ به عنوان سالاد Ùˆ از براکته‌های گوشتی نوع پرورشی آن به عنوان سبزی استفاده می­شود. گیاه تازه را بعد از تمیز کردن می­شود منجمد کرد تا در فصول مختلف از آن استفاده شود.

شیره­ی برگ آرتیشو یا کنگر فرنگی دارای املاح معدنی مختلف و سینارین Cynarine است و مصارف درمانی فراوان دارد. آب آرتیشوی تازه را با دستگاه آبمیوه‌گیری می­توان گرفت. معمولاً آب آرتیشو را با آب سبزی‌های دیگر مانند کرفس مخلوط می‌کنند تا تأثیر بیشتری بر کلیه داشته باشد.

همچنین می‌توان از گیاه خشک شده نیز استفاده کرد: ۱۰ تا ۱۵ گرم گیاه را با ۲ استکان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کرده، نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی بنوشید. برگ‌های خشک گیاه را نیز می‌توان به مدت ۱۰ تا ۱۲ ساعت خیس کرده، سپس در پخت غذا استفاده نمود.

کبد Ùˆ صفرا: Ù‚سمت­هایی از این گیاه به علّت طعم تلخ Ùˆ مواد مؤثری Ú©Ù‡ دارد موجب تحریک Ùˆ افزایش صفرا Ùˆ دفع ادرار  می‌گردد. عصاره­ی تلخ، سینارین، لعاب، تانن­ها، اسیدهای آلی Ùˆ ویتامین آیِ موجود در آرتیشو مواد مسهل صفرا بوده، برای بیماری‌های مجاری صفرا Ùˆ کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هضم غذا ، لاغری و کم کردن وزن: استفاده از چای آرتیشو در باغری و کم کردن وزن موثر است برای تهیه چای آرتیشو ده تا پانزده گرم برگ خشک و بیست تا چهل گرم برگ تازه آنرا در یک قوری کوچک آبجوش دم کرده و پس از بیست دقیقه آنرا صاف کنید و هر روز یکی دو استکان آز آن بنوشید.
چربی خون Ùˆ نقرس: خوردن آرتیشو کلسترول خون را پایین Ù…ÛŒ آورد.  Ø§Ø³ØªÙ‚اده از برگ تازه آرتیشو همراه با انواع سالاد فصل البته در صورت امکان همراه با کلم بروکلی
آسم: Ø¨Ø±Ú¯ تازه را آب گرفته(در صورت امکان همراه با به تازه) Ùˆ روزانه یک استکان صبح بعد از صبحانه Ùˆ عصرانه میل شود
 ØªØµÙ„ب شرائین: استفاده به Ø´Ú©Ù„ سالاد همراه با جوانه ها مانند جوانه گندم ØŒ ماش ØŒ عدس Ùˆ غیره Ùˆ یا به صورت بخارپزشده  همراه با مقداری روغن زیتون غذا میل گردد
اگزما: Ù…قداری برگ تازه را رنده کرده روی محل گذاشته Û±Û° دقیقه بعد بشویید
دفع سموم بدن: Ø¨Ù‡ دلیل مواد تانن‌دار سموم بدن را دفع می‌کند. استفاده از دم کرده مه در بالا توضیح داده شد .
درمان زخم‌های ریه Ùˆ روده ØŒ قطع خون­ریزی: ÙˆÛŒØªØ§Ù…ین kk در آن سبب قطع خونریزی‌های داخلی Ùˆ خارجی می‌شود. مصرف  خوراکی Ùˆ همچنین تازه آن به Ø´Ú©Ù„ های مختلف .

در قدیم زخم‌های عمیق مثل زخم ناشی از خنجر و تیر را با پاشیدن پودر کنگر خشک و پیاز عنصل، فورا” تیمار می‌کردند که خون­ریزی بلافاصله قطع می‌شد. به همین خاطر نیز به آن قنگر یا قنگه یعنی التیام­دهنده­ی زخم و بند­آورنده­ی خون­ریزی می‌گفتند.
تقویت حافظه: Ø¨Ù‡ علت داشتن فسفر به تقویت حافظه می‌انجامد. مصرف روزانه به همراه غذا Ùˆ همچنین به صورت Ø¢ ب گرفته
خواب­آور: Ø¢Ø¨ گرقتن برگ تازه Ùˆ مصرف یک استکان Û± ساعت قبل از خواب آرامبخش Ùˆ خواب آور خواهد بود
کم­ کردن اوره­ی خون: Ù…صرف روزانه آب برگ تازه آن به اضافه  Ø¢Ø¨ کرفس تازه به همراه غذا  Ø¨Ø§Ø¹Ø« کاهش اوره شده Ùˆ همچنین از عوارض آن نیز Ù…ÛŒ کاهد
دردهای استخوانی: Ú©Ù†Ú¯Ø± به خاطر کلسیم برای استخوان­درد Ùˆ درد زیر بغل سودمند است. برای درد های استخوانی مصرف خوراکی Ùˆ همچنین پختن مقداری از یرگ تاره به صورت آب پز Ùˆ قرار دادن روی محل درد Ùˆ بستن آن توصیه Ù…ÛŒ شود
دیابت: Ø§ÛŒÙ†ÙˆÙ„ین موجود در آرتیشو قند خون را ثابت Ù†Ú¯Ù‡ می‌دارد. بیماران دیابتی نیم ساعت قبل Ùˆ یا Û²Û² ساعت بعد از هر  غذا یک استکان آب گرفته برگ تاره آرتیشو بنوشند.